Piątek, 11.04.2025, godz. 17:00
Pożydowskie. Niewygodna pamięć
Spotkanie autorskie z Agnieszką Dobkiewicz
Prowadzenie: Tamara Włodarczyk, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce, Wrocław
Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, ulica Parkowa 1, Zgorzelec
Wstęp wolny
POL
Słowo „pożydowskie“ to twór językowy powstały po II wojnie światowej, określający mienie przed wojną należące do ludności żydowskiej jak również jej niematerialne dziedzictwo, stanowiące – zazwyczaj nieuświadomioną lub wypartą – część polskiej kultury. Agnieszka Dobkiewicz prowadzi czytelników śladami rozmaitych „pożydowskich” miejsc, przedmiotów, wspomnień i spraw i odkrywa nieznane, bo wciąż nieprzepracowane karty historii Polski.
Impulsem do napisania książki było dla autorki publiczne spalenie statutu kaliskiego przez narodowców w 2022 roku, które odbiło się na świecie szerokim echem. Agnieszka Dobkiewicz przeprowadza wówczas własne dziennikarskie „śledztwo“, by zrozumieć fenomen antysemityzmu i relacji polsko-żydowskich oraz odpowiedzieć na pytanie, kiedy cudze zaczyna być własne, a (po)żydowskie przeistacza się w polskie. Książka Pożydowskie przypomina o tym, jak wielowątkowa i złożona jest polska tożsamość, a żydowskość jest jednym z jej głównych wątków.
© privat
Agnieszka Dobkiewicz, urodzona w 1974 roku w Świdnicy, pisarka, publicystka i dziennikarka związana z Dolnym Śląskiem, stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Współpracuje z Gazetą Wyborczą, opiekuje się Fundacją IDEA, która promuje dziedzictwo historyczne i kulturowe Dolnego Śląska i jest wydawcą Świdnickiego Portalu Historycznego. Autorka książek związanych z obozem koncentracyjnym Gross-Rosen takich jak Mała Norymberga. Historie katów z Gross-Rosen (2020) i Dziewczyny z Gross-Rosen (2021).
Żydzi w Zgorzelcu po 1945 roku
Po II wojnie światowej Zgorzelec stał się jednym z miejsc osadnictwa żydowskiego na Dolnym Śląsku. W lipcu 1946 roku mieszkało tu 550 Żydów, którzy przyjechali ze Związku Radzieckiego w ramach przesiedleń polskich obywateli. Większość z nich wyemigrowała z Polski po pogromie kieleckim. W lutym 1947 roku w Zgorzelcu mieszkało jedynie 50 Żydów.
Zgorzelecki odział Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce powstał w 1950 roku i działał do końca lat 60. XX wieku. Jego głównym celem było podtrzymywanie tożsamości żydowskiej i promocja kultury żydowskiej, a szczególnie tej tworzonej w jidysz.
